4 ақпан – Дүниежүзілік қатерлі ісікке қарсы күрес күні

Жыл сайын 4 ақпанда Халықаралық қатерлі ісікке қарсы одақтың (UICC) бастамасымен Дүниежүзілік қатерлі ісікке қарсы күрес күні атап өтіледі. Мақсаты – халықтың онкологиялық аурулардың алдын алу және ерте анықтау туралы хабардарлығын арттыру, өз денсаулығына жауапкершілікпен қарауды қалыптастыру, қолжетімді скринингтік тексерулер туралы хабардар ету.

Қазақстанда жыл сайын 39 мыңға жуық адам қатерлі ісікке шалдығады, 14 мыңнан астам адам қайтыс болады, онкологиялық есепте 200 мыңнан астам қазақстандық тұр. ҚР-ның өлім-жітім көрсеткішінде онкологиялық аурулардан болатын өлім өлім-жітім құрылымындағы үшінші орынды алып тұр.

«2022 жылы біз Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасында онкологиялық аурулармен күрес жөніндегі 2018-2022 жылдарға арналған Кешенді жоспардың міндеттерін іске асыруды аяқтадық. Кешенді жоспардың мақсаты қатерлі ісіктердің ауыртпалығын азайту болды. Онкологиялық аурулармен күрес жөніндегі 2018-2022 жылдарға арналған Кешенді жоспардың іс-шараларын іске асыру кезінде қатерлі ісіктерден болатын өлім-жітімнің төмендеуінің оң үрдісі бар (2018 жылы – 100 мың тұрғынға шаққанда 78,1, 14 369 жағдай, 2022 жылы – 100 мың тұрғынға шаққанда 66,4, 13 033 жағдай), көрсеткіштің 9 пайызға төмендеуі байқалды. Өлім-жітімнің төмендеуі барлық аймақтарда тіркелген», – деді Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің штаттан тыс бас онкологы, «Қазақ онкология және радиология ҒЗИ» АҚ басқарма төрайымы, Қазақстан онкологтар қауымдастығының президенті Диляра Қайдарова, Алматыдағы өткен Бүкіләлемдік қатерлі ісікке қарсы күрес күніне арналған баспасөз-мәслихатында.

2022 жылы республикада қатерлі ісіктермен сырқаттанушылық 100 мың тұрғынға шаққанда 199,2 болды, бұл дегенде 39 096 жағдай, алдынғы жылға карағанда сырқаттанушылықтың 4,7% – ға өсті. Онкологиялық сырқаттанушылық құрылымында бірінші орында дәстүрлі түрде сүт безі обыры, екінші орында – өкпе обыры, үшінші орында – колоректальды обыр, төртінші орында – асқазан обыры тұр. Өлім құрылымында бірінші орында – өкпе обыры, екінші орында – асқазан обыры, үшінші орында – колоректальды обыр, және төртінші орында – сүт безі обыры тұр. «Қазіргі уақытта қатерлі ісік ауруын ерте кезеңде анықтау 29 пайызды құрайды. Яғни, әрбір үшінші науқас бізге 0 және 1 обырдың сатыларымен келеді, бұл жалпы бізді қуантады. Жақсы көрсеткіш – онкологиялық аурулардан болатын өлім-жітімнің төмендеуі. Сонымен қатар, бес жылдық өмір сүру көрсеткіші жақсарды. Қазір диспансерлік есепте 200 мыңнан астам онкологиялық науқас болса, олардың 55 пайызы 5 жыл және одан да көп өмір сүруде. Бұл жақсы көрсеткіш. Дегенмен, барлық өңірлерде онкологиялық аурулардың саны артқан. Мысалы, 2018 жылы бізде 32 мыңға жуық жаңа қатерлі ісік ауруы анықталса, биылдың өзінде онкологиялық аурулардың 39 мың жаңа жағдайы тіркелді», – деді Диляра Қайдарова.

ҚР-да онкологиялық көмекті жетілдіру Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтауды дамытудың 2026 жылға дейінгі тұжырымдамасын іске асыру шеңберінде жүзеге асырылады. Онкологиялық аурулармен күрес жөніндегі 2018-2022 жылдарға арналған Кешенді жоспардың қорытындылары:

• Қатерлі ісіктерді емдеу хаттамалары халықаралық стандарттарға сәйкестендірілді.

• Халыққа онкологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты бекітілді.

• Қатерлі ісікке күдікті науқастар үшін «жасыл дәліз» жүзеге асырылды, оған сәйкес диагноз қою және емдеуді бастау уақыты нақтыланды.

• 2019 жылы Павлодар қаласында жоғары технологиялық желілік үдеткіші бар жаңа онкологиялық орталық іске қосылды, қазіргі уақытта аппаратта сәулелік терапия қызметтері көрсетіледі.

• 2020 жылы жаңа Маңғыстау облыстық онкологиялық орталығында (Ақтау қ.) іске қосылды, қазіргі уақытта желілік үдеткіште жоғары технологиялық сәулелік емдеу көрсетіледі.

• 2021 жылы Өскемен қаласында (ШҚО) желілік үдеткіш іске қосылды.

• 2021 жылдың қазан айында ҚазОжРҒЗИ базасында Томотерапия орталығының жұмыс істеуі басталды.

• Семей қаласында Ядролық медицина және онкология орталығы іске қосылды, онда онкологиялық науқастар қалқанша безінің қатерлі ісігіне арнайы радиотерапия ала алады.

• Тараз қаласында Жамбыл облыстық онкологиялық диспансерінің құрылысы аяқталды. Бұл орталықты жабдықтау кезінде сызықтық үдеткіш, КТ-симулятор, МРТ аппараты және т.б. орнатылған.

• 2022 жылдың шілдесінде Шымкент қалалық онкологиялық орталығында желілік үдеткіш іске қосылды.

Ата-аналардың 65 пайызы балаларына 3-5 жастан гаджет ұстатады. Бұл туралы сенатор Нұртөре Жүсіп айтты, деп хабарлайды ҚазАқпарат тілшісі.

«Ғалымдардың айтуынша, аутизм – «ХХ ғасырдың обасы». Ал цифрлық аутизм – ХХІ ғасырдың дерті. Қазір бүкіл әлемде, оның ішінде Қазақстанда да «цифрлық аутизм» белгілері байқала бастағанын атап өтті. Балалар смартфонды ұзақ ұстауы салдарынан есте сақтау, көру және сөйлеу қабілетінен айырылып жатыр. Олардың өз бетінше ойлауы, ұзақ мәтіндерді қабылдауы, айналаға назар аударуы қиынға соғып отыр», - деді Н. Жүсіп Сенаттың жалпы отырысында Үкімет басшысының орынбасары Алтай Көлгіновтің атына жолдаған сауалында.

Осы орайда ол елімізде тілі кеш шығатын балалар көбейіп бара жатқанын айтты.

«Жеті атасын жатқа білетін ұрпақ орнына жеті ауыз сөзді әзер айтатын толқын пайда болды. Скринэйджер, зуммер, немесе Z – ұрпақ – өз өмірін электронды құрылғысыз елесетете алмайтын жаңа буын. Ата-аналардың 65 пайызы балаларына 3-5 жастан гаджет ұстатады. Бір сөзбен айтқанда, қолына «смартфон ұстап туған» буын өмірге келді», - деді депутат.

Сенатор гаджетизация мен заманауи технологияға қарсы тұру да дұрыс емес екенін айтты. Депутат осыған байланысты мектептер мен балабақшалардағы ата-аналар комитеттеріне, сондай-ақ салалық үкіметтік емес ұйымдарға киберманияның зияны туралы белсенді түрде айтып беруін ұсынды.

Н. Жүсіп өскелең ұрпақтың денсаулығына бақылау жүргізуге тікелей байланысты ұсыныстарын да ортаға салды.

«Үкіметке жаңа туған нәрестелерді жаппай ретинопатия және аудиологиялық скринингтен өткізудің сапасына мән беруді, Алматы қаласындағы А.Островский атындағы зағип және көзі нашар көретін балаларға арналған №4-ші мектеп-интернатқа қосымша ғимарат салуды ұсынамыз. Сонымен қатар, логопед және офтальмолог мамандықтарына бөлінетін мемлекеттік грант санын көбейткен маңызды», - деді Нұртөре Жүсіп.

ҚҰРМЕТТІ ӘЙЕЛДЕР! 2023 жылдың 28 қаңтарында (сенбі күні) Қазақстанның мемлекеттік онкологиялық ұйымдарында жатыр мойны обырын ерте анықтау және алдын алу бойынша Ашық есік күні өтеді.

Әйелдерді тегін кеңес алуға және онкогинекологтардың тексеруінен өтуге шақырамыз! Жасы мен тұрғылықты жері маңызды емес. Ашық есік күні Онкологиялық ұйымдарда жатыр мойны обыры туралы ақпараттандыру апталығы аясында өтуде.

КҮНІ: 2023 ЖЫЛ, 28 ҚАҢТАР

Астана

ШЖҚ МКК «Көпсалалы медицина орталығы». Мекен-жайы: Астана қ., Манас көш., 17. Уақыты: 9:00-13:00. Тел.: 95-40-33.

Алматы және Алматы облысы

Қазақ онкология және радиология ғылыми-зерттеу институты, Алматы қ., Абай даңғылы 91 (Шәріпов көшесінің қиылысы). Уақыты: 09:00-13:00. Анықтама тел.: 8 727 349 61 16. «Алматы онкологиялық орталығы» ШЖҚ МКК, мекенжайы: Папанин көш., 220, литер А. 1 қабат. Уақыты: 9.00-13.00. Тел.: +7(727)312-24-74.

Алматы облыстық көпсалалы емханасы, Мекенжайы: Алматы қ., Роза Бағланова көшесі, 69а. Уақыты: 09.00-ден 13.00. Тел.: 8 727 227 52 96, 8 727 261 39 52,8 727 248 40 11, 8 728 248 58 24.

Шымкент

«Қалалық онкологиялық орталық» ШЖҚ МКК. Мекен-жайы: Шымкент қаласы, Байтұрсынов көшесі, 85а. Уақыты: 09:00-13:00. Тел.: 8 7252 380070.

Ақмола облысы, Көкшетау

«Көпбейінді облыстық аурухана» ШЖҚ МКК, онкологиялық диспансер. Мекен-жайы: Көкшетау қаласы, Ақан сері көшесі, 1в. Уақыты: 09.00-ден 13.00-ге. Тел.: 33 04 94.

Шығыс Қазақстан облысы, Өскемен қаласы

«Көпсалалы онкология және хирургия орталығы». Мекен-жайы: Өскемен қаласы, Потанин көшесі 6. Уақыты: 9:00-13:00. Тел.: 8 723 2 48 91 51.

Қостанай облысы

«Қостанай қалалық көпсалалы онкологиялық ауруханасы». Мекен-жайы: Қостанай қаласы, Көбеев көшесі, 2. Уақыты: 09.00-13.00. Тел.: 73-03-44.

Маңғыстау облысы, Ақтау қаласы

«Маңғыстау облыстық онкологиялық диспансері». Мекен-жайы: Ақтау қаласы, 1а микроауданы 5/5. Уақыты: 9.00-13.00.

Қызылорда облысы

Қызылорда облыстық онкологиялық орталық. Мекен-жайы: Қызылорда қаласы, Н.Назарбаев даңғылы, 72. Уақыты: 09:00-13:00. Тел.: 8-7242-90-74-30, 8-708-119-40-03.

Қарағанды облысы

«Қарағанды қаласының №3 көпбейінді ауруханасы» ШЖҚ МКК. Мекен-жайы: Қарағанды қаласы, Қ.Аманжолов көшесі, 189. Уақыты: 09:00-13:00. Тел.: 8(7212)43-88-20.

Атырау облысы

Атырау онкологиялық диспансері. Мекен-жайы: Атырау қ., Владимирского көш., 2 Уақыты: 09:00-13:00. Тел.: 8 7122 283324.

Жамбыл облысы, Тараз қаласы

Жамбыл облыстық көпсалалы онкология және хирургия орталығы. Мекен-жайы: Тараз қ., Кенен Әзірбаев көш., 156. Уақыты: 09:00-13:00. Тел.: 8 702 3653928.

Солтүстік Қазақстан облысы, Петропавл қаласы

«Облыстық көпсалалы онкологиялық диспансер» ШЖҚ КМК (емхана). Мекен-жайы: Петропавл қ., Әуезов көш., 133. Уақыты: 09:00-13:00. Тел.: 46 60 08.

Батыс Қазақстан облысы, Орал қаласы

«Облыстық онкологиялық диспансер» ШЖҚ МКК. Мекенжайы: Орал қаласы, Алматы көшесі, 58. Уақыты: 09:00-13:00. Тел.: 8 (7112) 52 50 34.

Жетісу облысы, Талдықорған

«Облыстық көпсалалы емхана». Мекен-жайы: Талдықорған қаласы, Абай көшесі, 316. Уақыты: 9:00-14:00. Тел.: 40-10-55.

Павлодар облысы

«Павлодар облыстық онкологиялық диспансері» ШЖҚ КМК. Мекен-жайы: Павлодар қаласы, Российская көшесі, 57/3 корпус, А корпусы. Уақыты: 09:00-13:00 Тел.: 66-00-91, 66-00-97, 66-00-98.

Абай ауданы, Семей қаласы.

«Ядролық медицина және онкология орталығы» Мекен-жайы: Құтжанов к-сі, 3; Уақыты: 09:00-13:00; Тел.: 8 7222 775100, 8 7222 774800.

        «Атырау облыстық балалар ауруханасы» ШЖҚ КМК облысымызда 1974 жылдан бермен қарай  балаларға қол жетімді мамандандырылған және жоғары мамандандырылған медициналық көмектер көрсетіп келе жатырған жалғыз көпсалалы медициналық  мекеме болып табылады. Жыл басынан бері Атырау облыстық балалар ауруханасында МӘМС жүйесі бойынша барлығы – 2432 оталар жасалынған, оның ішінде жоспарлы түрде – 705 ота, шұғыл түрде – 1217 оталар жүргізілді.
        Ағымдағы жылдың қараша айының басында балалар ауруханасына 5 жасар Асқар келіп түседі. 5 жастағы науқастың анасының айтуы бойынша ол туылған кезден бері ауырады екен. Тұрғылықты мекен-жайы бойынша невропатолог маманына қаралып жүрген.
Бұған дейін науқасқа Алматы қаласында нейрохирургия бөлімшесінде эндоскопиялық тривентикулостомия, вентрикулоперитонеальды шунттеу отасы жасалынған екен. Одан соң, балаға тұрғылықты мекен-жайы бойынша дәрігерлерге қаралуға ұсыныс берілген. Алайда ұзақ қалпына келетін жара болғандықтан қараша айында балада дене қызуының көтерілуі, шунт аймағында қызаруы байқалады. Сол себептен Атырау облыстық балалар ауруханасының нейрохирургіне қаралып ол шұғыл түрде жарақат бөлімшесіне жатқызылады.
         Науқасқа 6-қараша күні Атырау облыстық балалар ауруханасының білікті нейрохирург дәрігері Арипов Шодёр Рахимұлы  01.31 коды бойынша (ми қабығын жарып кесу) ота жасады. Көрсетілген емнің жалпы құны: 1 190 239,36 теңгені құрады. МӘМС жүйесінің арқасында бұл ота сәбиге тегін жүргізілді. Бала ауруханадан қанағаттанарлық жағдаймен шығарылып, өзінің тұрғылықты мекен-жайы бойынша бақылауға алынды.   
    «Елімізде  ЖСН алған сәттен бастап кәмілетке толғанға дейінгі барлық балалар МӘМС жүйесінде мемлекет есебінен сақтандырылған. Олардың барлығы тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі (ТМККК) шеңберінде де, міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) жүйесінде де мемлекет жарналарын төлейтін азаматтардың жеңілдетілген санаты ретінде медициналық қызметтерге толық қол жеткізе алады» - деп атап өтті «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КеАҚ Атырау облысы бойынша филиалы директоры Б. Газизов.

МӘМС жүйесін енгізу балалар денсаулығы профилактикасына және оларды емдеуге көбірек қаражат бөлуге мүмкіндік берді. Бір бала үшін жұмсалатын денсаулық сақтау жүйесінің шығындары 22 %-ға өсті.
Өздеріңіз білетіндей, 2022 жыл Балалар жылы болып жарияланды. Қазақстандық балалар МӘМС жүйесінде автоматты түрде сақтандырылады. Олар үшін жарналарды ЖСН алған сәттен бастап кәмелетке толғанға дейін мемлекет төлейді. Бұл балаларға тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемі аясында ғана емес, міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру пакетіне кіретін медициналық көмекті де алуға мүмкіндік береді.  
Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының Атырау облысы бойынша филиалы хабарлағандай, емханаларға тіркелген балалар саны жыл сайын артып келеді.  2022 жылдың 9 айының қорытындысы бойынша облыста 256 мыңнан астам бала емханаларға тіркелген.
Сонымен қатар, облыс көлемінде балаларға бастапқы медициналық-санитарлық көмек деңгейінде  256, 804 жағдай бойынша 3,1 млрд теңгедан астам қаржыға көмек көрсетілген.
    «Ағымдағы жылдың 9 айында  Атырау облысына балалар тәулік бойғы стационарларда 6 360 жағдайда 1,4 млрд. теңгеге жуық қаражатқа мамандандырылған медициналық көмектер алды. МӘМС жүйесі енгізілгелі медициналық оңалту сынды маңызды бағыт қарқынды дамып келеді. Балалар көрсеткіштері бойынша оңалтуға тегін жіберіледі. 2022 жылдың 9 айында Атырау облысында тәулік бойғы және күндізгі стационарлар жағдайында 1771 жағдай 277 млн теңгеден астам қаражатқа емделді. МӘМС жүйесі халықтың әлеуметтік осал топтарына тегін стоматологиялық көмек көрсетуге мүмкіндік беретіні белгілі. Талдау көрсеткендей, МӘМС бойынша стоматологиялық көмектің негізгі тұтынушылары балалар болып табылады. 2022 жылдың 9 айында облысымызда 556,1 млн. теңгеге 235 мыңнан аса жағдайға стоматологиялық қызмет көрсетілді» - деп тоқталды «Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КеАҚ Атырау облысы бойынша филиалының директоры Б. Газизов.
Атырау облысының селолық жерлерінде 9 айдың қорытындысы бойынша тәулік бойғы және күндізгі стационарларда 2050 жағдайда 236,5 млн. теңгеден астам қаражатқа мамандандырылған медициналық көмектер көрсетілген.
Егер сізде медциналық қызмет көрсету бойынша сұрақтар туындаса, оларды өз емханаңыздағы «Пациенттерді қолдау» қызметіне хабарласып, қоя аласыз. Егер ол жерде мардымды жауап ала алмасаңыз, Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының өзіңізге ыңғайлы байланыс арнасы арқылы өтініш жібере аласыз: fms.kz ресми сайты, 1406 байланыс орталығы, Qoldau 24/7 мобильді қосымшасы және Telegram-дағы SaqtandyryBot.
Дәл осы құралдар сақтандыру мәртебесін тексеруге мүмкіндік береді. Сондай-ақ, жүргізілген төлемдер туралы ҚР электрондық үкіметінің egov.kz сайтында, «Денсаулық сақтау» бөлімінде, «Медициналық қызметтер туралы және МӘМС-те аударылған сомалар туралы ақпарат» мемлекеттік қызметі арқылы білуге болады.

«Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КеАҚ
Атырау облысы бойынша филиалы

1-желтоқсан - Дүниежүзілік ЖИТС-ке қарсы күрес күні. Осыған орай әлемде ақпараттық іс-шаралар, түрлі акциялар өткізіледі. ЖИТС-ке қарсы күресетін қоғамдық ұйымдар күш-жігерін жұмылдырады. Елімізде де бұл күні жыл сайын белгілі бір тақырыпқа арналған іс-шаралар жоспарланған. Биылғы тақырып теңдікке арналмақ. Яғни, акция атауы «Теңдік уақыты!» деп аталады.
Теңсіздік ЖИТС пандемиясының жалғасуына әсерін тигізетіні сөзсіз. Алайда, оны жеңуге болады. Ол үшін ЖИТС-ке қарсы күреске кедергі келтіретін теңсіздіктердің алдын алу қажет. «Теңдік уақыты!» ұраны – бұл әрекетке шақыру.
Теңсіздікті және ЖИТС-ты жою үшін АИТВ-инфекциясын емдеу, тестілеу, алдын алу қызметтерінің қолжетімділігін қамтамасыз ету, сапасын арттыру, әрбір адамды қажеттілермен қамту қажет. АИТВ-мен өмір сүретін адамдардың, сондай-ақ халықтың осал топтарының стигматизациясы мен кемсітушілігімен күресу үшін заңдарды, процедураларды реформалау, әр адамға құрметпен қарау.
АИТВ-ға қарсы шаралар соңғы екі жылда COVID-19 пандемиясына және басқа да жаһандық дағдарыстарға байланысты баяулаған, ресурстар көлемі азайған, нәтижесінде миллиондаған адамдардың өміріне қауіп төнген.  
Біз 2030 жылдың жаһандық денсаулыққа қауіп төндіретін ЖИТС-ті жою мақсатына жеткенге дейін сегіз жыл қалды. Экономикалық, әлеуметтік, мәдени және құқықтық теңсіздіктерді жойып, ЖИТС-ті жеңуге, оның таралуын тоқтатуға болады.
Атырау облыстық ЖИТС пен күрес және алдын алу орталығының директоры Қуаныш Нұрмұханов «Қазіргі уақытта Атырау облысы ЖИТС-ті тоқтату мақсатына жету жолында. АИТВ эпидемиясын тоқтату – ол әркімнің ортақ жауапкершілігі екендігін»- айтып өтті.
Атырау  облысында ең алғаш рет АИТВ инфекциясы 1993 жылы  тіркелді.  жылдың  10 айында 61  жағдай анықталды. Оның 56-сы Қазақстан  азаматы. Өткен жылдың осы уақытымен салыстырғанда 24 жағдайға немесе 1,8 есеге өскен. (2021 жылдың 10 айында 36, оның  32-сі Қазақстан  азаматы).
АИТВ инфекциясымен тіркелгендердің арту себебі халықты тестілеу 10 пайызға өскен. Соның ішінде  клиникалық көрсеткіштері бойынша тексерілгендер көрсеткіші 36 пайызға артты. Халық және халықтың түйінді топтары арасында АИТВ жұқпасы бойынша түсіндірме, алдын алу жұмыстарының жиілеуі нәтижесінде тестілеуден өтуге жолданған адам  саны көбейген.  
АИТВ жұқпасы 3 жолмен беріледі (жыныстық жол, иньекциялық жол, анадан балаға берілу жолы). Қазіргі уақытта жыныстық жолмен көп таралуда.

АИТВ-ның таралуын тоқтатудың бір бағыты- жанасуға  дейінгі профилактика (бұдан әрі-ДКП). ДКП-бұл АИТВ-инфекциясын жұқтыру қаупі бар сау адамның арнайы вирусқа қарсы препараттарды профилактикалық қабылдауы.
ДКП-ЖИТС орталығының Достық кабинетінде (ДК) өткізілетін АИТВ-ның алдын алудың қосымша әдісі.

АИТВ инфекциясының алдын алу және анықтау мақсатында ЖИТС орталығы түрлі  ағарту жұмыстарын жиі жүргізуде.  АИТВ-ға зертханалық тексеру, Достастық кабинеті, Сенім бекеті тегін қызмет көрсетеді.
Сенім телефоны: 21-11-03

Атырау облыстық ЖИТС-пен күрес және алдын алу орталығының баспасөз қызметі