Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев ағымдағы жылдың 2 қыркүйегіндегі Қазақстан халқына жолдауында ұлт саулығына баса назар аударған болатын. “Еліміздегі денсаулық сақтау саласын дамыту үшін мемлекеттік-жекеменшік әріптeстік тетіктері арқылы ресурстарды белсенді тарту қажет.

 Өкінішке қарай, шетелдердің мемлекеттік-жекеменшік әріптeстікке қатысты озық тәжірибелері заңнамамызда толық көрініс тапқан жоқ. Мұның бәрі жобалардың тиімсіз болуына, бюджетке түсетін салмақтың тым артуына әкеп соқтырады. Бұл тәсілдерді қайта қарап, инвестиция тарту үшін ақылға қонымды тарифтер ұсыну қажет. Үкімет денсаулық сақтау және білім беру саласындағы мемлекеттік-жекеменшік әріптестікке қатысты жаңа нормативтер мен ережелер әзірлеуі керек. Білікті медицина мамандарының тапшылығы – әлі де өзекті мәселе. Бұл мәселені шешу үшін, ең алдымен, медицина саласындағы білім сапасын барынша арттырған жөн. Соның ішінде грант құнын білім беру үдерістерінің деңгейіне қарай саралау арқылы белгілеп, тиімді тарату қажет”,- деді Президент.

Иә, ұлт саулығы болашақ кепілі. Осы орайда кадр мәселесі қиындық туғызуда. Бүгінде ауылдық жерлердегі дәрігерлер санының тапшылығы, ауруына ем іздеген науқастарды сандалтып қоятыны жасырын емес.

Мұның бәрі кадр тапшылығынан да орын алып жатады. Осы орайда Президентіміз айтқандай медицина саласына түсетін студенттер үшін гранттар саны арттатын болса, барлығы үшінде жағымды жаңалық болары сөзсіз. Жас ұрпақтың сапалы білім алуы үшін мемлекет тарапынан қашанда қолдау болары сөзсіз. Сондықтан кадрлар мәселесін шешу жолында осы айтылған ұсыныстар жүзеге асады деген ойдамын.

Р.Тайшекенова,

аудандық орталық аурухана басшысының уақытша міндетін атқарушы

Медициналық нысандар «Ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту» ұлттық жобасы аясында Азғыр ауылдық округі және Сүйіндік ауылдық округінде салынды. Нысанның ашылу салтанатына облыстық денсаулық сақтау басқармасы басшысы Қайсар Абдалиев пен аудан әкімі Абат Жанғалиев қатысып, жаңа ғимараттың ашылуымен құттықтап, медицина қызметкерлерінің жұмысына сәттілік тіледі, деп хабарлайды аудан әкімінің баспасөз қызметі.

- Мемлекет басшысы Қ.Тоқаевтың тапсырмасына сәйкес, ауылдық денсаулық сақтау саласын дамытудың бағдарламасы бекітілді. Соның аясында өңірде бірнеше медициналық нысандардың құрылысы басталды. Биыл соның екеуі Құрманғазы ауданының шет елді мекендерінде ашылып отыр. Бұрын ауыл тұрғындары медициналық көмекке жүгіну керек болса, аудан орталығына не болмаса қалаға барып емделетін. Енді олар тиісті медициналық көмекті өз ауылдарында ала алады. Жаңа ғимараттың ашылуымен құттықтаймын! Ел игілігіне жарасын!- деді аудан әкімі А.Жанғалиев өз құттықтау сөзінде.

Бір қабатты медициналық пункттің жалпы ауданы – 266,35 шаршы метр. Ғимарат егу, материал жинау, перфорациялық зерттеу, дезинфекциялық заттарды дайындау және сақтауға арналған бөлмемен жарақталған. Сонымен қатар дәріхана, техникалық қызметкерлер мен медбикелерге арналған бөлмелер де бар.

Аталған нысандардың тапсырыс берушісі - Атырау облысы құрылыс, сәулет және қала құрылысы басқармасы.

Бас мердігер - «Декор» ЖШС.

Бүгінде әлемдік экономика тұрғысынан алғанда, энергияға деген сұраныс жыл өткен сайын артып келеді. Бұл мәселе кез келген мемлекетті, соның ішінде Қазақстанды да алаңдатады. Электр энергиясының тапшылығы мәселесін шешу үшін экологиялық аспектілерді және электр энергиясының құнын ескеру маңызды.

Сонымен қатар болашақ кадрларды даярлау мәселесі күн тәртібінен түспеуге тиіс. Осы орайда бүгінде қандай жұмыстар қолға алынды? Біз бұл сауалға жауап іздеген едік. Қазақстан атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалануда үлкен тәжірибеге ие. Бұл бағыттағы маңызды институттардың бірі — Алматы қаласындағы Ядролық физика институты. 57 жыл бойы институт негізінде Қазақстанның су-сулы реакторы табысты жұмыс істеп келеді. Аталған институттың баспасөз қызметінің хабарлауынша, бұл стационарлық зерттеу реакторы елдегі жалғыз әрі көп мақсатты. Ол іргелі және қолданбалы зерттеулерді жүзеге асыруға, медициналық және өнеркәсіптік радиоизотопты өнімдерді өндіруге бағытталған.

Сонымен қатар, бұл реактор АЭС салуда қарастырылып жатқан үлгілердің бірі ретінде негізге алынады. Қазақстанның ядролық саласы үшін кадрлар даярлау мәселесіне де үлкен мән беріледі. Қазақстанда атом энергетикасы үшін кадрларды даярлау және қайта даярлау негізінен Ядролық физика институты базасында жүзеге асырылады. Институт құрамында 23 ғылыми-зерттеу зертханасы, заманауи жабдықтармен қамтамасыз етілген 3 ғылыми-техникалық орталық, Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттік пен АҚШ Энергетика министрлігінің қолдауымен радиациялық қауіпсіздік, бүлдірмейтін бақылау әдістері және ядролық қауіпсіздік бойынша үш оқу орталығы ашылған. Бұл орталықтар Қазақстанның атом саласы үшін болашақ мамандарды даярлауда маңызды роль атқарады. Бұл оқу орталықтары радиациялық қауіпсіздік, ядролық физикалық қауіпсіздік және бұзбайтын бақылау әдістері бойынша мамандарды оқытуда маңызды рөл атқарады. Бүгінде осы салада 5000-нан астам маман даярланып шықты. Қазақстанның энергетика саласы алдағы жылдары атом электр станцияларын салу арқылы дамуды көздеп отыр. Бұл ел үшін тек энергетикалық қауіпсіздік емес, сонымен қатар экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз етудің де маңызды қадамы.

Алайда, мұндай ауқымды жобаны іске асыру үшін білікті кадрлардың болуы шешуші рөл атқарады. «Қазақстандық атом электр станциялары» ЖШС деректері бойынша, атом электр станцияларының екі блогына 2000 адам қажет. Оның ішінде 300 адам жоғары кәсіптік білімі бар мамандар болса, 1500 орта буын техникалық қызметкерлер, ал 200 адам көмекші персонал болады деп жоспарлануда. Осыған орай, еліміздегі атом энергетикасы саласындағы мамандарды даярлау мәселесі басты назарға алынды.

–Институттың болашақ жоспарлары да ауқымды. Атап айтқанда, ядролық криминалистика бойынша жаңа оқу орталығының ашылуы және шағын модульдік реакторлар бойынша симулятордың іске қосылуы жоспарланған. Отандық атом саласы үшін кадрларды даярлау мәселесі ғылыми және жоғары білім саласындағы ынтымақтастықты талап етеді. Биыл атом электр станциясы үшін мамандарды бірлесіп даярлау туралы маңызды құжат қолға алынды. Құжатқа Қазақстанның жетекші университеттерінің ректорлары мен Ядролық физика институтының басшылығы қол қойды. Бұл оқу орындары мен институттар арасындағы серіктестік ядролық физика, ядролық энергетикаға арналған материалдар, ядролық физика және атом энергетикасы салалары бойынша білікті мамандарды даярлауды қамтамасыз етеді, — деді Ядролық физика институты ССР-Қ зерттеу реакторы кешені бас инженерінің орынбасары Асхат Бекбаев.

Оның айтуынша, институттың жетекші ғалымдары оқу процесіне белсенді қатысып, студенттерге 1-2 пәннен сабақ береді. Ғалымдардың негізгі міндеті – ғылыми-зерттеу жұмыстарымен айналысу, алайда олар өз білімдері мен тәжірибелерін болашақ мамандарға үйретуден тыс қалмайды. Түйіндеп айтқанда, Қазақстанда АЭС салу мәселесі — тек энергетикалық қана емес, сондай-ақ экологиялық және экономикалық тұрғыдан маңызды мәселе. Ал аталған салада кадр даярлау жүйелі және кешенді түрде жүзеге асырылуда. Жоғары білім беру орындары мен ғылыми-зерттеу институттарының тығыз ынтымақтастығы арқылы болашақта білікті және кәсіби кадрлар даярланады, бұл еліміздің атом энергетикасы саласын дамытуға зор үлес қосары сөзсіз.

Алтыншаш ҚҰРМАШЕВА

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына «Әділетті Қазақстан: заң мен тәртіп, экономикалық өсім, қоғамдық оптимизм» атты Жолдауын жариялады. Онда медицина саласындағы түйіткілді мәселелер де сөз болды.

Мен Мемлекет басшысының сарабдал саясаты мен игі бастамаларының бәрін толықтай қолдаймын. Жолдау бұл тек жай ғана қағаз бетіндегі құжат емес, бұл алдағы өмірге деген межелі мақсат, мерейлі міндет.

Ол, сондай-ақ, Ұлт саулығын нығайту үшін кешенді шараларды қолға алып, халықты әлеуметтік қолдау жүйесін жаңғырту керектігін алға тартты. Ол Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінің енгізілуі денсаулық сақтау саласына қосымша ресурстар әкеліп, жеке меншік медицинаға зор пайдасын тигізетінін де қоса айтты.

Біздің Құрманғазы ауданында да бұл бағытта бірқатар іс тындырылды, әлі де біраз жұмыстар жасалмақ, жарқын жобалар жүзеге асырылып, жаңа бастамалар қолға алынатын болады. Түптеп келгенде, мұның бәрі де болашақтың қамы үшін жасалып жатқан дүние. Өйткені, біз тек бүгінгі күнмен өмір сүрмеуіміз керек. Алдағы ұрпақ қалай және қаншалықты сапалы өмір сүре алады, соны да ойлау қажет. Қалай болғанда да, тіршілік етуге қажетті барлық ресурстың болғаны жақсы ғой. Кейінгі толқын балаларымызға не қалдырамыз, сол маңызды. Міне, жыл сайын жарияланатын Президент Жолдауының негізгі мақсат-міндеті де осы деп ойлаймын.

Бір айтып өтерлігі, биыл денсаулық сақтау саласына бюджеттен 3,3 триллион теңге қаржы бөлінген екен. Алайда, Президент оның нәтижесі әлі көрініп жатпағанын сынға алды.

«Медициналық сақтандыру жүйесіне қатысушылар арасында міндеттердің дұрыс бөлінбеуі бұрмаланған ақпараттың көбеюіне әкеп соқтырды. Науқастарға мемлекет кепілдік берген қызметтерді ақылы негізде алуды немесе бірнеше ай бойы кезек күтуді ұсыну жайттары аз емес. Бұған жол беруге болмайды. Бюджеттің мүмкіндігі мен міндеттемесін ескере отырып, мемлекет кепілдік беретін медициналық көмектің бірыңғай базалық топтамасын жасау қажет. Ал одан асып кеткен шығынның бәрі сақтандыру жүйесі арқылы төленуге тиіс. Цифрландыру болмаса, мұндай ауқымды өзгерістерді сәтті жүзеге асыру мүмкін емес» деді ол.

Осы ретте, Қасым-Жомарт Кемелұлы бірыңғай мемлекеттік медициналық ақпарат жүйесін жасау қажеттігін атап айтты. Ал, бір-біріне байланысы жоқ ондаған бағдарлама мен ақпараттар базасының қажеті шамалы. Президент жаңа жүйе, меншік түріне қарамастан, мемлекеттік тапсырыс алатын медицина мекемелерінің бәріне толық бақылау жасалуын және мәліметтердің шынайы болуын қамтамасыз етуі қажет екенін еске салды. Енді Үкімет осы маңызды мәселені шешуге дереу кірісіп, бұл бағыттағы жұмыстың барысы жөнінде маған және депутаттық корпусқа есеп беріп отырады.

Ендеше, денсаулық сақтау саласындағы осы және өзге де мәселелер көп кешікпей өз шешімін табатындығы көңілге сенім, жүрекке үміт ұялатып отыр. Ендеше, алар асуымыз аласармасын, бағындырар биігіміз көп болғай деген тілек айтқым келеді.

Римма Габдушева,

аудандық аурухана терапия бөлімшесінің бас дәрігері

                                      Норовирустық инфекцияның алдын алу

   Норовирустық инфекция – жіті ішек инфекциясы. Қоздырғышы ішек вирустары түрінің бірі – норовирус болып табылады. Вирустар науқас адаммен тікелей қарым-қатынаста болған кезде, нәжіс-ауыз арқылы ауру жұқтырған тамақ не сумен, кейде ауа-тамшы жолымен беріледі. Көбіне норовирустық инфекцияны ішек немесе асқазан тұмауы деп атайды.

   Аурудан айыққан адамдарда әлсіз иммунитет қалыптасады және аз уақытқа созылады. Өте сирек жағдайларда ауру өлімге алып келеді – бұл организмнің ауыр сусыздануынан болады.

   Инкубациялық кезең 10 – 72 сағатты құрайды, көп жағдайларда симптомдар 1 -2 тәуліктен кейін көрінеді. Бұл өзімен өзі кететін ауру, оның негізгі белгілері – жүрек айну, құсу, іш өту, сондай-ақ іштің айналасында ауырсыну, кейбір жағдайларда дәмді сезіну жоғалады. Балаларда әдетте симптоматикада құсу, ересектерде - диарея басым болады. Ұйқышылдық, әлсіздік, бұлшықеттің ауыруы және әлсіз қызбаның болуы байқалуы мүмкін. Қауіп-қатер тобына балалар, қарт адамдар және имундық жүйесі әлсіз пациенттер кіреді.

   Бүгінгі күні норовирусқа қарсы арнайы вакцина әзірленген жоқ. Сондықтан профилактикалық іс-шаралар жалпы сипатта болады және мынадай шараларды қамтиды:

- жеке бас гигиенасын сақтау;

- салауатты және белсенді өмір салтын жүргізу, тек тазартылған немесе қайнаған суды пайдалану;

- жемістер мен көкөністерді тамаққа пайдалану алдында мүмкіндігінше ағынды сумен мұқият жуу;

- тамақтану алдында қолды сабынмен жуу, қолға арналған антисептиктерді (санитайзерлерді) пайдалану;

- науқас адаммен қарым-қатынасты шектеу, сондай-ақ оның заттары мен киімдерін ұстамау.

Бекешева Алия Аюпқалиқызы

Атырау облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің басшысы

                             Описторхоз – бұл балық арқылы таралатын құрт ауруы. Описторхоздың нақты диагнозы нәжісте немесе өтте гельминт жұмыртқаларын табу арқылы расталады. Описторхоз ауруының өсуінің негізгі ықтимал себебі халықтың балықты белгіленбеген сауда орындарынан сатып алуы, балық өнімін пісірер алдында жеке гигиена және термиялық өңдеу қағидаларын дұрыс сақтамауы болып табылады.

   Описторхоздың негізгі белгілері – 4 аптаға дейін 37-38С дейін дененің қызуы, бетінде және денесіндегі бөртпелер, ол көбінесе 2 аптаға дейін созылады, жиі бастың ауруы, ұйқының бұзылуы, әлсіздік, тершеңдік және тәбеттің жоғалуы, аллергиялық құбылыстар болып табылады. Егер описторхоз ауруын аяғына дейін емдемесе бауыр абсцесіне, өттің қабынуына және жүрек ауруына әкелуі мүмкін.

   Негізгі ауру көзі өзендерде мекендейтін тұқыбалық тұқымдас балықтар болып табылады. Ауру адам ағзасына жеткіліксіз қуырылған балықтарды пайдалану арқылы түсетіндіктен, описторхозды жұқтырмау ушін бірінші кезекте балық және балық өнімдерін термиялық өңдеу қағидаларын қатаң сақтау қажет.

   Описторхоздың алдын алу үшін келесі шараларды қадағалау қажет:

• балықты қайнаған сәттен бастап кем дегенде 15-20 минут пісіру керек;
• беті жабылған ыдыста, кішкентай бөліктерге кесіп, 15-20 минут қуыру қажет;
• балық бәлішін тұмшапеште кемінде 40 минут пісіру;
• тұздаған жағдайда 10 кг балыққа 2 кг тұз пайдалану қажет, екі және одан астам аптада тұздау;
• кептіру кезінде алдымен балықты үш күн тұздап, үш апта кептіру;
• мұздату кезінде балықты мұздатқышта немесе -28°С температурада 41 сағат бойы ұстау;
• аз тұздалған балық пен жұқатілмені тұтынудан бас тарту.

   Ешбір жағдайда шикі балықты немесе оның ішек-қарнын үй жануарларына беруге болмайды, өйткені олардың жұқтыру қаупі артады, бұл жағдайда жануарлар описторхоздың таралу көзі болуы мүмкін.  

   Балықты кесу және өңдеусіз тұтынылатын өнімдерді кесу кезінде әртүрлі турайтын тақталарды  қолдану керек.

   Белгіленбеген сауда орындарынан балық сатып алу ұсынылмайды!

Аймұратова Алтынгүл Бөкенбайқызы

Атырау облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті басшысының орынбасары