«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы «Қазақстан Республикасының Кодексін (Салық кодексі) қолданысқа енгізу туралы» Қазақстан Республикасының 2023 жылғы 20 наурыздағы №213-VII Заңына Мемлекет басшысы қол қоюына байланысты, салық заңнамасына бірқатар негізгі өзгертулер енді.
Өзара іс-қимыл бойынша
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Салық кодексінің 24-бабының 16-1) тармақшасы коллекторлық агенттікпен жасалған сенімгерлік басқару шарты шеңберінде банктік қарыз шарты бойынша өзіне берілген құқыққа (талапқа) қатысты кредитордың құқықтарын іске асыратын салық төлеушілер бойынша салық органына мәліметтерді ұсыну бойынша екінші деңгейдегі банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың міндетін көздейтін, көрсетілген салық төлеушілердің тоқсаннан кейінгі айдың 25-нен кешіктірмей, қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша уәкілетті орган белгілеген нысан бойынша толықтырылды;
Салық кодексінің 26-бабының 10-тармағына Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінен функцияларды Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігіне беруге байланысты, уәкілетті органның қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі міндеті тоқсаннан кейінгі айдың 25-нен кешіктірмей уәкілетті органға мыналарды қамтитын шарттар бойынша коллекторлық қызметті жүзеге асыратын салық төлеушіге қатысты құқықтың (талаптардың) белгіленген нысан бойынша ауысу шарттары уәкілетті органмен келісім бойынша, уәкілетті органмен қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау бойынша мәліметтерді ұсыну бойынша міндет көзделген өзгерістер енгізілді;
Салық кодексінің 28-бабының 1-тармағына коллекторлық агенттіктермен жасалған сенімгерлік басқару шарты шеңберінде банктік қарыз шарты бойынша келісім бойынша өзіне берілген құқыққа (талапқа) қатысты кредитордың құқықтарын іске асыратын салық төлеушілер бойынша өзінің орналасқан жері бойынша салық органына тоқсаннан кейінгі айдың 25-нен кешіктірмей, уәкілетті орган белгілеген нысан бойынша қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі мәліметтерді ұсыну жөніндегі міндетін көздейтін толықтырулар енгізілді.
Салық төлеуші (салық агенті) туралы салық құпиясын құрайтын мәліметтерді беру бойынша
Салық кодексінің 30-бабы 3-тармағы 4) тармақшасының бірінші абзацына (2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі) мұнай және газ саласы, мұнай-химия өнеркәсібі, сұйытылған газ айналымының ашықтығын қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының орталық мемлекеттік органдарына көмірсутектерді тасымалдау, көмірсутектер бөлігінде жер қойнауын пайдалану саласында, мұнай өнімдерін өндіруді, газ және газбен жабдықтауды және магистральдық құбырларды мемлекеттік реттеу туралы ақпарат беруді көздейтін толықтырулар енгізілді.
Жеке тұлғаның соттан тыс банкроттық, сот банкроттығы немесе төлем қабілеттілігін қалпына келтіру рәсімін қолдануы бойынша
Салық кодексінің 30-бабы жаңа 3-1-тармақпен толықтырылды (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), қаржы басқарушысының өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасы азаматтарының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттығы туралы Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген рәсімдерді жүргізетін борышкерге қатысты салық органдарының салық құпиясын құрайтын салық төлеуші (салық агенті) туралы мәліметтерді салық төлеушінің (салық агентінің) жазбаша рұқсатын алмай ұсынуын көздейді;
Салық кодексінің 117-бабы 3-тармағының бірінші бөлігі, «Қазақстан Республикасы азаматтарының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттығы туралы» Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі - банкроттық туралы Заң) сәйкес сот төлем қабілеттілігін қалпына келтіру немесе сот банкроттығын қолдану рәсімін қолдану туралы іс бойынша іс қозғау туралы ұйғарым шығарған кезде – осындай ұйғарым шығарылған күннен бастап өсімпұл есептемеуді көздейтін тоғызыншы абзацпен толықтырылды (2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі);
Салық кодексінің 128-бабының 3-тармағы жеке тұлғаға қатысты сот банкроттығы рәсімін қолданған немесе төлем қабілеттілігін қалпына келтірген жағдайларда, сот банкроттық рәсімін қолдану немесе банкроттық туралы Заңға сәйкес төлем қабілеттілігін қалпына келтіру туралы шешім шығарған күннен бастап салық органы оны шығарған салық бұйрығының күшін жоюды көздейтін 4) және 5) тармақшалармен толықтырылды (2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі);
Салық кодексінің 1-тармағының 2) тармақшасына өзгерту және 248-бабы 5-тармақпен толықтыру (2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі), мұндай дебитор-жеке тұлғаны банкрот деп тануға байланысты қанағаттандырылмаған жеке тұлғаға тауарларды өткізген, жұмыстарды орындаған, қызметтер көрсеткен жағдайда, салық кезеңінде КТС есептеу мақсатында күмәнді талаптар бойынша шегерім қолданылады, онда банкроттық рәсімін аяқтау туралы соттың ұйғарымы заңды күшіне енген не соттан тыс банкроттық рәсімін аяқтау және борышкерді банкрот деп тану туралы мемлекеттік органның шешімін шығару көзделеді;
Салық кодексінің 319-бабының 2-тармағы 51) тармақшамен толықтырылды (2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі), оған сәйкес Банкроттық туралы заңға сәйкес банкроттық немесе төлем қабілеттілігін қалпына келтіру рәсімі қолданылған борышкердің міндеттемелерін есептен шығару жеке тұлғаның табысы ретінде қарастырылмайды;
Салық кодексінің 384-бабы 1-тармағының бірінші бөлігі 3) тармақшамен толықтырылды (2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі), оған сәйкес ҚҚС төлеуші соттан тыс банкроттық рәсімі аяқталған немесе Банкроттық туралы заңға сәйкес сот банкроттығы рәсімін қолдану туралы сот шешімі шығарылған салық кезеңінде өткізілген тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша күмәнді талаптың бір бөлігіне немесе бүкіл мөлшеріне салық салынатын айналым мөлшерін азайтуға құқылы;
Салық кодексінің 610-бабының 1-тармағы азаматтар төлем қабілеттілігін қалпына келтіру рәсімін немесе сот банкроттығы рәсімін қолдану туралы өтініш берген кезде мемлекеттік баж мөлшерін 0,3 АЕК белгілейтін жаңа 13-1) тармақшамен толықтырылды (2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).
Жеке тұлғаның табысын танымау
зейнетақы аннуитеті шарты бойынша бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына қайтарылуға жататын ақша сомасы жеке тұлғаның табысы ретінде қаралмайтынын көздейтін Салық кодексінің 319-бабы 2-тармағының 11) тармақшасына өзгеріс енгізілді (2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).
Өсімдік ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемдер енгізу туралы
Салық кодексінің 584-588-баптарына (2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі) өсімдік ресурстарын фармацевтикалық, азық-түлік және техникалық қажеттіліктер үшін жабайы өсімдіктер түрлерін сатып алу (жинау) үшін арнайы пайдалану ретінде пайдаланғаны үшін төлемі енгізуді көздейтін толықтырулар енгізілді.
Мемлекеттік баж ставкілерінің өзгеруі бойынша
Салық кодексінің 610-бабының 1-тармағы (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) жаңа редакцияда жазылды, онда мүліктік сипаттағы талаптар бойынша соттарда мемлекеттік баж сомасының жоғарғы шегін:
жеке тұлғалар үшін – талап қою сомасының 1 пайызы, бірақ 10 000 АЕК-тен көп емес;
заңды тұлғалар үшін – талап қою сомасының 3 пайызы, бірақ 20 000 АЕК-тен көп емес;
Салық кодексінің 610-бабының 2-тармағы жаңа редакцияда жазылды (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) онда, мемлекеттік баж ставкасы шағым берген субъектіге байланысты қолданылатындықтан сот актілерін кассациялық тәртіпте қайта қарау үшін мөлшерлемені қолдану тәртібін өзгерту көзделген;
Салық кодексінің 615-бабының 3) тармақшасына (2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі) онда, Қазақстан Республикасы азаматының (16 жасқа дейінгі балаларға) паспорт беру ставкісін 8-ден 4 АЕК-ке дейін төмендетуді көздейтін өзгертулер мен толықтырулар енгізілді;
Қазақстан Республикасы азаматының (16 жасқа толмаған балаларды қоспағанда) паспорт беру ставкісін белгiлеу:
36 парақ – 8 АЕК;
48 парақ – 12 АЕК;
Қазақстан Республикасы азаматының бір жыл ішінде екі реттен астам жоғалтуына байланысты жеке куәлік беру үшін – 1 АЕК ставкісін белгілеу көзделген.
Арнаулы мобильді қосымша пайдаланылатын арнаулы салық режимі (бұдан әрі - АСР) бойынша
686-2-баптың 1-тармағының 3) тармақшасына толықтырулар енгізілді (Заң алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Арнаулы мобильді қосымша пайдаланылатын АСР қолдану кезіндегі қызмет түрлерінің тізбесі «пошта жөнелтілімдерін жеткізу жөніндегі қызметтерді қоспағанда, курьерлік жеткізу» қызмет түрімен толықтырылды.
Фермер және шаруа қожалықтары үшін АСР бойынша
Салық кодексінің 702-бабының 2-тармағына толықтырулар енгізілді (2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі)
Шаруа немесе фермер қожалықтарында әртүрлі аумақтық аймақтардағы ауыл шаруашылық мақсатындағы жер учаскелері болған жағдайда, осы тармақтың мақсаттары үшін мұндай учаскелердің жиынтық алаңы осындай аумақтық аймақтар үшін белгіленген жер учаскесінің неғұрлым ауқымды шекті алаңының көлемінен аспауға тиіс.
Бұл ретте, әрбір аумақтық аймақтағы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерінің алаңы, мұндай аймақ үшін осы тармақта белгіленген жер учаскесінің шекті алаңының мөлшерінен аспауға тиіс.
Бөлшек салықтың АСР бойынша
Салық кодексінің 242-бабы жаңа 3-2-тармақпен толықтырылды (Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), ол бөлшек салықтың АСР-ін қолданатын тұлғалардан сатып алу бойынша шығыстардың сомаларын КТС бойынша шегерімдерге жатқызу Салық кодексінің 242-бабының ережелері сақталған кезде электрондық нысандағы шот-фактура немесе деректерді тіркеу және (немесе) беру функциясы бар бақылау-касса машинасының чегі және (немесе) тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алушының сәйкестендіру нөмірін қамтитын арнайы мобильді қосымшаның чегі негізінде жүргізілетінін көздейді;
Салық кодексінің 412-бабының 1-тармағы (Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бөлшек салықтың АСР қолданатын салық төлеушілердің шегерімдерді растауы үшін пайдалану мақсатында тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алушының талабы бойынша шот-фактуралар жазу міндетін көздейтін жаңа 12) тармақшамен толықтырылды;
Салық кодексінің 412-бабы 13-тармағы 1) тармақшасының төртінші жаңа абзацы (Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) сатып алушыға тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді, оның ішінде тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді осындай сатып алушының сәйкестендіру нөмірін қамтитын арнайы мобильдік қосымшаның чегін ұсынған жағдайда бөлшек салықтың АСР-ін қолданатын салық төлеушілердің шот-фактураны жазып беру жөніндегі талапты орындау қажеттілігін жояды;
Салық кодексі 77-2-тараумен толықтырылды (2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі)
бөлшек салықтың АСР салық төлеушілері:
- салық кезеңі үшін қызметшілердің орташа тізімдік саны 200 адамнан аспайтын;
- күнтізбелік жылдағы табысы айлық есептік көрсеткіштің 600 000 еселенген мөлшерінен аспайтын (2023 жылы – шамамен 2 млрд. теңге);
- осы режимді қолдану мақсаттары үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған қызмет түрлерінің біреуін немесе бірнешеуін ғана жүзеге асыратындар қолдануға құқылы.
Құрылтайшысы немесе қатысушысы бір мезгілде бөлшек салықтың АСР қолданатын басқа заңды тұлғаның құрылтайшысы немесе қатысушысы болып табылатын заңды тұлғалар бөлшек салықтың АСР қолдануға құқылы емес.
Бөлшек салықтың АСР қолдану кезінде КТС/ЖТС ставкілері:
- 4% Қазақстан Республикасында және одан тыс жерлерде салық кезеңі үшін алынған (алынуға жататын) барлық кірістер бойынша. Бұл ретте жергілікті өкілді органдардың бөлшек салық ставкасының мөлшерін 50% - ға, яғни 4%-дан 2%-ға дейін төмендетуге құқығы бар. Ставкі мөлшерін төмендету туралы шешімді, ол енгізілген жылдың алдындағы жылдың 1 желтоқсанынан кешіктірмей жергілікті өкілетті орган қабылдайды.
Бұл ретте 2023 жылға арналған ставкі мөлшерін төмендету туралы шешімді жергілікті өкілетті орган ағымдағы жылдың 1 шілдесінен кешіктірмей қабылдауы тиіс («Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексін (Салық кодексі) қолданысқа енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 57-17-бабына сәйкес уақытша норма).
- 8% кәсіпкерлік субъектілеріне тауарларды сатудан, жұмыстарды орындаудан, қызметтер көрсетуден алынған кірістері бойынша, шығыстарға шегерімдер сомасын құжаттамалық растау қажет болған жағдайда (сатып алушының ЖСН/БСН көрсете отырып, электрондық шот-фактура жазып немесе чек бере отырып). Бұл ставкінің мөлшерін төмендетуге жатпайды.
«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексін (Салық кодексі) қолданысқа енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы 7-1-баппен толықтырылды
ҚҚС бойынша тіркеу есебіне қою мақсаттары үшін белгіленген ең төменгі айналымға бөлшек салықтың АСР қолданатын салық төлеушілердің айналымы енгізілмейтініне назар аударамыз.
Бұл ретте, Салық кодексінің 82-бабы 2-тармағының бірінші және екінші бөліктерінің ережелеріне қарамастан, қоғамдық тамақтану саласындағы келесі қызмет түрлерінің біреуін немесе бірнешеуін ғана жүзеге асыруына байланысты, 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап 2023 жылғы 1 мамырға дейінгі кезеңде бөлшек салықтың АСР-не көшу үшін қолданылатын салық салу режимі туралы хабарлама ұсынған салық төлеушілерден ҚҚС бойынша тіркеу есебі туралы салықтық өтініш беру бойынша міндеттеме туындамайды:
|
№ р/с |
ЭҚЖЖ |
Қызмет түрлері |
|
1. |
55.10.1* |
Мейрамханалары бар қонақүйлерге қызмет көрсету, жол бойындағы қонақ үйлерді қоспағанда |
|
2. |
55.10.3* |
Мейрамханалармен қонақ үй қызметтерін ұсыну ресми іс-шаралар үшін |
|
3. |
56.10.1 |
Мейрамханалардың қызметі және қызмет көрсету жол бойындағы жолақтағы объектілердің қызметін қоспағанда, тамақ өнімдерін жеткізу бойынша |
|
4. |
56.10.2 |
Мейрамханалардың қызметі және қызмет көрсету жол бойындағы жолақта орналасқан объектілермен азық-түлік жеткізу бойынша |
|
5. |
56.21.0 |
Тапсырысқа дайын тағамды жеткізу және тамақпен қамтамасыз ету жөніндегі өзге де қызмет |
|
6. |
56.29.1 |
Елді мекендерден тыс жерде Тамақтандыруды ұйымдастырудың өзге де түрлері |
|
7. |
56.29.2 |
Жолаушылар пойыздарында тамақтануды ұйымдастырудың басқа түрлері |
|
8. |
56.29.9 |
Тамақпен қамтамасыз ету жөніндегі өзге де қызмет, басқа топтарға енгізілмеген |
*қонақ үй қызметтерін (қонақ үй қызметтерін) ұсынуды қоспағанда.
«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексін (Салық кодексі) қолданысқа енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы 7-2-баппен толықтырылды
Салық кодексінің 85 бабы 1-тармағының үшінші бөлігінің ережелеріне қарамастан, 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап 2023 жылғы 1 мамырға дейінгі кезеңде ҚҚС төлеушілер болып табылатын және 2023 жылғы 1 мамырға дейінгі мерзімде бөлшек салықтың АСР-не көшу үшін қолданылатын салық салу режимі туралы хабарлама ұсынған салық төлеушілер ҚҚС бойынша тіркеу есебінен алу үшін көрсетілген хабарлама берілген күні ҚҚС бойынша тіркеу есебі туралы салық өтінішін ұсынады. Бұл ретте көрсетілген өтініш пен хабарламаны берген күн ҚҚС бойынша тіркеу есебінен шығарылған күн болып табылады;
«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексін (Салық кодексі) қолданысқа енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы 57-15 және 57-16-баптармен толықтырылды (Салық кодексінің 679-бабына 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап 2023 жылғы 1 мамырға дейінгі кезеңге толықтырулар енгізілді)
ҚҚС төлеуші болып табылмайтын және 2023 жылғы 1 мамырға дейінгі мерзімде қолданылатын салық салу режимі туралы хабарлама ұсынған салық төлеушілер осы АСР қолданудың белгіленген шарттарына сәйкес болған кезде 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап бөлшек салықтың АСР қолдануға құқылы.
ҚҚС төлеушілер болып табылатын және 2023 жылғы 1 мамырға дейінгі мерзімде қолданылатын салық салу режимі туралы хабарлама ұсынғандар, осы АСР-ін қолданудың белгіленген шарттарына сәйкес, салық салудың қолданылатын режимі туралы хабарлама берілген күннен бастап бөлшек салықтың АСР-ін қолдануға құқылы.
Бірыңғай төлем бойынша
Салық кодексінің 776-1-бабының 2-тармағына жеке тұлғаның табысына бірыңғай төлем құрамында осындай табыстардан жеке табыс салығын есептеу, ұстап қалу және аудару жөніндегі міндеттемелерді орындау кезінде жалақы түріндегі кірісіне резидент емес жеке тұлғаның кірістері енгізілмейтіндігін көздейтін өзгерістер енгізілді (2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі);
Салық кодексінің 776-2-бабына резидент емес қызметкердің табысы бірыңғай төлеммен салық салу объектісі болып табылмайтындығын көздейтін өзгерістер енгізілді (2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).
Салық кодексінің 776-4-бабының 6-тармағына бірыңғай төлем бойынша өсімпұлды төлеу, аудару, қайтару Қазақстан Республикасының Ұлттық банкімен, уәкілетті органмен, сондай-ақ мемлекеттік жоспарлау, денсаулық сақтау және цифрлық даму саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу бойынша әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен айқындалатынын көздейтін өзгерістер енгізілді (2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).
Ж.Ахмет,
Индер ауданы бойынша мемлекеттік кірістер
басқармасының бас маманы
