Өңірде әлеуметтік инфрақұрылым нысандарының құрылысы жалғасуда. Әлеуметтік саладағы іс-шаралар шеңберінде облыста медициналық-әлеуметтік мекемелерді салу және реконструкциялау көзделген. Бұл жобалар жергілікті тұрғындардың өмір сүру сапасын жақсартуға, әлеуметтік қызметтердің қолжетімділігін қамтамасыз етуге бағытталған. "Atyrau Рress" тілшісі облыстағы азаматтарды әлеуметтік қолдаудың ағымдағы және жалғасып жатқан жобалары мен шаралары туралы білді.
Отбасын қолдау орталықтары
Осы жылдың қыркүйек-қараша айлары аралығында облыста әлеуметтік қамсыздандыру және халықты жұмыспен қамту мәселелері бойынша сегіз отбасын қолдау орталығы құрылды. Бұл орталықтар өмірлік қиын жағдайға тап болған отбасыларға көмек көрсетеді, неке мен отбасын сақтау мәселелерін шешеді, отбасылық жанжалдарды шешуге көмектеседі. Мұнда өмірлік қиын жағдайға тап болған адамдарға әлеуметтік, құқықтық және психологиялық көмек көрсетіледі.
Сондай-ақ тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккен адамдарға бір айға дейін уақытша тұруды қамтамасыз етеді. Орталықта өмірлік қиын жағдайға тап болған адамдарды ерте анықтау және оларға жергілікті білім беру, денсаулық сақтау және ішкі істер органдарының қатысуымен қолдау көрсету бойынша мобильді топтар жұмыс істейді. Орталықтар қызмет алушылар үшін қолайлы жағдай жасау мақсатында арнайы жабдықтармен жабдықталған. Балалар ойын бөлмесі, мамандар кабинеттері бар.
Жылыой арнайы әлеуметтік қызмет көрсету орталығының ғимараты жаңартылды
Облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы басшысының орынбасары Альфия Төлеғариеваның айтуынша, Атырау облысында "Атырау қаласында оңалту орталығының құрылысы" және "Жылыой ауданы Құлсары қаласында №2 арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығының ғимаратын қайта жаңарту"жобалары іске асырылуда. Жылыой ауданының Құлсары қаласында № 2 арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету орталығының ғимараты қайта жаңартылды. Жоба жергілікті бюджет есебінен жүзеге асырылды. Бұл нысанды қайта құру 2022 жылы басталды, қазіргі уақытта ғимаратты жөндеу жұмыстары аяқталды және жаңартылған орталық пайдалануға дайын.
- Бұл орталық психоневрологиялық аурулары бар 18 жастан асқан мүгедектер үшін қажет. Жеке қажеттіліктерін ескере отырып, оларға жеке дамуын, әлеуметтенуі мен интеграциясын арттыруға, сондай-ақ сауықтыру және әлеуметтік-оңалту іс-шараларын жүргізуге бағытталған қажетті әлеуметтік қызметтер ұсынылатын болады. Орталықта мүгедектігі бар адамдардың жасын және денсаулық жағдайын ескере отырып, үй жағдайына барынша жақын жағдай жасау көзделген, - дейді Альфия Төлеғариева.
Келесі жылдың сәуір айында Атырауда, Алмалы ауылында мүгедек балалар мен ересектерге арналған 150 орындық заманауи оңалту орталығын ашу жоспарлануда. Құрылыс-монтаж жұмыстарын "Батысальянсстрой" ЖШС мердігерлік компаниясы орындайды. Жұмыс өткен жылы басталды. Жоба республикалық және жергілікті бюджеттер қаражатына іске асырылуда.
- Облыста 16 жылдан бері 55 орындық бір оңалту орталығы жұмыс істейді, ол жыл сайын 1200-ден астам мүгедекке қызмет көрсетеді. Бірақ орын тапшылығы мәселесі өзекті болып қала береді. Сондықтан Алмалы оңалту орталығы мүгедектігі бар адамдардың мәселесін шешуге уәде береді. Атырауда жаңа оңалту орталығы ашылғаннан кейін мүгедек адамдарға, оның ішінде балаларға олардың жеке қажеттіліктерін ескере отырып, қосымша әлеуметтік қызметтер көрсету мүмкіндігі пайда болады, - деді Альфия Төлеғариева.
Қызылқоға ауданында жаңа оңалту орталығы ашылды
Ерекше қажеттіліктері бар балаларға кешенді оңалту көмегі көрсетілетін орталықтың жаңа ғимаратының ашылу салтанаты 10 желтоқсанда өтті. Өз қызметін 2017 жылы бастаған орталық осы уақытқа дейін әртүрлі ғимараттарда ақысыз негізде орналасқан. Алайда ғимараттар көлемі жағынан шағын болды, бұл балалармен жұмыс істеу кезінде қиындықтар туғызды. Осыған байланысты, аудандық әкімдіктің мәлімдеуінше, ата-аналар мен балалардың қажеттіліктерін ескере отырып, жаңа ғимарат салу туралы шешім қабылданды.
— Ескі ғимарат кішкентай және ескірген, сондықтан ол көрсетілетін қызметтердің қажеттіліктерін қанағаттандыра алмады. Сондықтан біз балалардың игілігі үшін қызмет ететін жаңа екі қабатты, кең және заманауи ғимарат аштық, — деп атап өтті аудан басшысы Қанат Әзмұханов.
Орталық қызметкерлерінің тиімді жұмысының арқасында көптеген балалар алғашқы қадамдар мен нақты сөйлеуді қоса алғанда, айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізді. Мұнда әртүрлі аурулары бар 20-ға жуық балаға қызмет көрсетіледі. Әр балаға жеке көзқарас беріледі. Қазіргі уақытта орталықта 24 ерекше бала оңалтудан өтуде. Бөлімде әлеуметтік жұмыс мамандары, психологтар, дефектологтар, логопедтер, массаж терапевттері, дене шынықтыру нұсқаушылары және тәрбиешілер жұмыс істейді.
Облыс бойынша қанша адам әлеуметтік қолдау шараларымен қамтылды?
Облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы басшысының м.а. Еркебұлан Әбілхасымовтың айтуынша, 2024 жылдың 1 желтоқсанына Атырау қаласы мен аудандардың карьерлік орталықтарына 57 124 адам жұмысқа орналасу мәселелері бойынша жүгінген, оның ішінде 53 196 адам жұмыспен қамту шараларымен қамтылған. Әлеуметтік қолдау шараларымен қамтылғандардың ішінде 22 902 адам (40,0%) әйелдер, 24 022 (42,0%) - жастар, 368 (0,6%) – аз қамтылғандар және 1 424 (2,5%) – мүгедектігі бар адамдар. Жыл басынан бері 26 791 адам жұмысқа орналастырылды, оның 18 808-і тұрақты және 7 983-і мемлекет субсидиялайтын уақытша жұмыс орындарына (әлеуметтік жұмыс орындарына 378 адам, қоғамдық жұмыстарға - 4 660 адам, жастар практикасына - 1 578 жас, "Бірінші жұмыс орны" жобасына - 348 адам, жастар арасынан "Күміс жас" жобасында - 1 000 адам және "Ұрпақтар келісімшарты" жобасында - 19 адам) орналасты.
- 2 384 адам түрлі мамандықтар бойынша онлайн "Skills" оқудан өтті.
- Жұмыссыздар арасынан 35 адам "АРЕС тренинг орталығы" және "Теңізшевройл" қаражаты есебінен ұйымдастырылған курстарда "болтты қосылыстарды қолмен гидравликалық қатайту"мамандығы бойынша оқытылды; Ағымдағы жылы ТШО-мен уағдаластыққа сәйкес оқытуға жоспарланған 250 адамнан 225 адам оқуды бастады, оның ішінде бүгінгі таңда 168 адам оқуды аяқтады және 50 адам жұмысқа орналастырылды (металл конструкцияларын дәнекерлеуші, құбыр монтажшысы, КИПиА монтажшысы, электромонтажшы).
- 2 371 адам "Бастау-Бизнес" жобасы бойынша кәсіпкерлік негіздеріне оқытуға жіберілді, оның 1 268-і оқуды аяқтап, сертификаттар алды. Халықтың әлсіз қорғалатын топтарынан 291 адам өз ісін қайтарымсыз мемлекеттік гранттар алу арқылы бастады. Грант алушылардың ішінде 209 көп балалы ана, мүгедек балаларды тәрбиелеп отырған 41 ана, мүгедектігі бар 35 адам, асыраушысынан айрылу бойынша жәрдемақы алатын 5 адам және атаулы әлеуметтік көмектің бір алушысы бар.
Облыста жыл басынан бері 265 этникалық қазақ қандас мәртебесіне ие болды
2024 жылдың 1 желтоқсанына дейін Атырау облысына шетелден 222 отбасы (265 адам) этникалық қазақтар келді. Олар Қазақстанда тұрақты тұру үшін Кандас мәртебесін алды. Әр түрлі елдерден келді: Өзбекстан Республикасынан-176 отбасы (208 адам), Ресей Федерациясынан - 24 отбасы (29 адам), Түркіменстаннан-8 отбасы (8 адам), Қытай Халық Республикасынан-11 отбасы (17 адам), Украинадан - 1 отбасы (1 адам), Тәжікстаннан - 1 отбасы (1 адам), Түркия Республикасынан - 1 отбасы (1 адам). Олардың ішінде: Атырау қаласында 189 отбасы (231 адам) қоныстанды, 19 отбасы (19 адам) — Жылыой ауданында, 2 отбасы (3 адам) — Махамбет ауданында, 2 отбасы (2 адам) — Исатай ауданында, 3 отбасы (3 адам) — Мақат ауданында, 2 отбасы (2 адам) — Индер ауданында, 5 отбасы (5 адам) — Құрманғазы ауданында.
Сонымен қатар, облыста қандастар үшін уақытша орналастыру орталығы жұмыс істейді, бірақ қазіргі уақытта орталықта ешкім тіркелмеген. Тұрғын үйге кезекте 41 отандас тұр. Жұмыспен қамту орталықтарында 21 қандас тіркелген. Оның ішінде 7 адам тұрақты жұмысқа орналасты, 1 адам әлеуметтік жұмысқа, 1 адам қоғамдық жұмыстарға жіберілді, ал 1 адам кәсіпкерлік негіздері бойынша "Бастау — Бизнес" жобасы шеңберінде оқудан өтті.
Мүгедектігі бар адамдарға арналған әлеуметтік қызметтер
Жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының Арнаулы әлеуметтік қызметтер бөлімінің басшысы Құралай Тілеумағамбетованың айтуынша, облыста 25 438 Мүгедек адам тұрады, оның ішінде 4 457 бала. 2 710 адамның I топтағы, 9 298 - II топтағы, 8 973 - III топтағы мүгедектігі бар. Бүгінгі таңда облыс бойынша ерекше қажеттіліктері бар адамдарға мүгедектерді оңалту орталығы және үш арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы ("№1 Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы" (310 адамға арналған психо-неврологиялық аурулары бар науқастарға арналған сарайчиковский үй-интернаты), "№3 Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы" (ақыл-ойға арналған Интернат) қызмет көрсетеді "№4 Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы "(108 адамға арналған мүгедектер мен қарттарға арналған облыстық интернат-үйі),"Мүгедектерді оңалтудың облыстық орталығы (996 адам)"). Оңалтудың жеке бағдарламасы бойынша 21 746 адам жүгінді, оның ішінде 19 068 мүгедек адамға қажетті әлеуметтік оңалту құралдары мен қызметтері ұсынылды. Облыста 118 инватакси жұмыс істейді, оның 11-і арнайы жабдықталған.
Сондай-ақ, Атырау қаласы бойынша тәулік бойы "такси" қызметін 50% жеңілдікпен екі арнайы автобус көрсетеді. 2021 жылдан бастап мүгедек балаларды тәрбиелеп отырған отбасыларға, сондай-ақ мүгедек адамдарға біржолғы әлеуметтік көмек көрсетіледі. 18 жасқа дейінгі мүгедек балаларға жылына үш рет біржолғы әлеуметтік көмек көрсетіледі. 1 мамырда Қазақстан халқының бірлігі күні 18 жасқа дейінгі мүгедектігі бар 4267 балаға 7,5 АЕК (27 690 теңге) мөлшерінде біржолғы әлеуметтік көмек көрсетілді. Бұдан басқа, 18 жасқа дейінгі мүгедек балаларға ҚР Конституциясы күніне 50 000 теңге және республика күніне 7,5 АЕК (27 690 теңге) мөлшерінде біржолғы әлеуметтік көмек көрсетілді.
Мүгедектігі бар атыраулықтар қайда жұмысқа орналасады?
Облыста мүгедек адамдарды жұмысқа орналастыруға көмек мансап орталықтары арқылы көрсетіледі. Заң бойынша, мұндай орталықтарға ірі жұмыс беруші компаниялар мүмкіндігі шектеулі жандарға Бос орындар бере отырып, жұмыс орындары туралы мәліметтер беруі керек.
Облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы басшысының м.а. Еркебұлан Әбілхасымовтың айтуынша, жыл басынан бері облыстың мансаптық орталықтарына 1 361 адам, оның ішінде 525 мүгедек ауыл тұрғындары жұмысқа орналасу мәселелері бойынша жүгінген. Оның ішінде жұмыспен қамту шараларымен 1 034 адам қамтылды. Бұл ретте мүгедектігі бар 138 адам "Бастау-Бизнес" жобасы бойынша кәсіпкерлік негіздеріне оқытылды және екеуі қысқа мерзімді курстарда оқудан өтті; - Мүгедектігі бар 34 адамға қайтарымсыз мемлекеттік гранттар берілді; - өткен жылы жұмыс берушілер құрған арнайы жұмыс орындарында мүгедектігі бар 8 адам жұмыс істеуді жалғастыруда. Сонымен қатар, ағымдағы жылдан бастап 10 адам жаңадан құрылған арнайы жұмыс орындарына жұмысқа орналастырылды.
Атырауда жұмыссыздар түрлі мамандықтар бойынша білім алуда
Атырау облысында қараша айының соңында 14 мыңнан астам адам жұмыссыздық бойынша есепте тұр. Еркебұлан Әбілхасымовтың айтуынша, жұмысынан айырылу бойынша мансаптық орталықтарға жүгінгендерге сомасы азаматтардың әлеуметтік аударымдарына байланысты төлемдер есептеледі және олар 1 айдан 6 айға дейінгі өтіліне байланысты төленеді. Жыл басынан бері мұндай төлемдерді 18 691 адам алды. Еңбек министрлігі жұмыссыз азаматтар үшін тегін негізде электрондық еңбек биржасында онлайн "skills" оқыту функционалын әзірледі. Жыл басынан бері 2 363 адам түрлі мамандықтар бойынша білім алды, оның ішінде 2 093 азамат сертификат алды. Жұмыссыздар ауыл шаруашылығы, IT және телекоммуникация, жеке қызметтер мен сервис, Туризм, әлеуметтік қызмет көрсету, Көлік және логистика, қаржы және бухгалтерлік есеп, Маркетинг және БАҚ, қауіпсіздік және ТЖ, НR және хатшылық, энергетика, сауда және қоймалау, өндіріс, smart skills, білім беру салаларында мамандықтар бойынша оқиды.
- Жыл басынан бері жұмыссыз азаматтарды жұмысқа орналастыру мақсатында 436 жұмыс берушінің қатысуымен 40 Бос орындар жәрмеңкесі өткізілді, оған 3974 адам қатысты. Нәтижесінде 3 225 адам тұрақты жұмыс орындарына орналастырылды, жұмысқа орналастыру жұмыстары жалғасуда. Биыл жұмыс берушілердің өтінімдеріне сәйкес және Ұлттық жобалар аясында 13 638 адам тұрақты жұмыс орындарына орналастырылды, - дейді Еркебұлан Әбілхасымов.
Сондай-ақ жұмыс орындарын субсидиялау жүргізіледі. Осылайша, басқарма жұмыс орындарын квоталау бойынша облыстың ірі жұмыс берушілерімен және мүдделі органдармен (облыстық прокуратура, мемлекеттік инспекция басқармасы) мерзімді кездесулер өткізеді. Жүргізіліп жатқан шаралардың нәтижесінде бүгінгі таңда жұмыссыздық деңгейі 4,9%, жастар жұмыссыздығы деңгейі - 2,5%, әйелдер жұмыссыздығы деңгейі - 4,9% және ауылдық жұмыссыздық деңгейі - 4,7% құрады.
Болашақ кеңейту жобасы: қызметкерлердің 93% - ы әлеуметтік қолдау шараларымен қамтылған
ТШО ӨББ жобасы бойынша 60 мыңнан астам адам жұмыс істеді, бүгінде құрылыс жұмыстарының аяқталуына байланысты жобада 10800 қазақстандық және 1000 шетелдік азамат еңбек етуде. Облыстың жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының бөлім басшысы Гүлболат АМАНҒАЛИЕВАНЫҢ айтуынша, биылғы жылы ПБР-мен 11 155 адам босатылған, оның 4 104 - і (37%) - Атырау облысының тұрғындары.
Құрылыс жұмыстарының аяқталуына байланысты 2024 жылы "Теңізшевройл" компаниясының болжамына сәйкес 18 713 қазақстандық азаматты босату жоспарланды, оның ішінде 7 089 адам (38%) - Атырау облысының тұрғындары. Жұмыспен қамту басқармасы өкілінің ақпараты бойынша, жобадан қанша адам қысқартылып жатқанын және олардың қалай жұмысқа орналасатынын бақылау үшін Еңбек министрлігі, Атырау облысы әкімдігі мен ТШО арасында Жол картасы бекітілген. Мәселен, жобада жұмысынан айырылған 4 104 адамның 93%-ы (3 806 адам) әлеуметтік қолдау шараларымен қамтылған. Оның ішінде 1 379 адам тұрақты жұмыс орындарына, 37 адам қоғамдық жұмыстарға, 9 адам әлеуметтік жұмыс орындарына, 10 адам жастар тәжірибесіне, 7 адам "Күміс жас"жобасына орналастырылды. Жұмыстан басқа, босатылған қызметкерлерге кәсіпкерлік негіздеріне оқыту және бизнесті дамытуға қайтарымсыз гранттар ұсынылады. 57 адам "Бастау-Бизнес" жобасы бойынша оқытылды, оның ішінде 35 адам сертификат алды. Сонымен қатар, "Бастау-Бизнес" жобасы аясында кәсіпкерлік негіздеріне білім алған 5 адам 400 АЕК (1 476 800 теңге) көлемінде қайтарымсыз мемлекеттік гранттар алып, өз ісін бастады. Бұл көпбалалы отбасылардан шыққан жұмыссыздар. Олар, атап айтқанда, пластикалық терезелерді орнату бойынша жұмыстарды ұйымдастыруға, дәнекерлеу цехын, жиһаз жасау шеберханасын құруға, автомобильдердің кондиционерлерін жөндеуге және төсеніштерді өндіруге гранттар алды.
Гүлболат АМАНҒАЛИЕВА ҚББ-дан босатылған қызметкерлерге мемлекет тағы қандай көмек көрсететінін айтып берді.
- "Бастау-Бизнес" жобасы бойынша оқытылғандардың ішінен қазіргі уақытта өз ісімен айналысатын 31 жеке кәсіпкер бар. 2 271 адамға жұмысынан айрылу бойынша әлеуметтік төлемдер тағайындалды. Сонымен қатар, жұмыссыздар мен жобадан босатылған азаматтар үшін ТШО жыл сайын жұмысшы мамандықтары бойынша кадрларды қайта даярлау курстарын ұйымдастырады. Биылғы жылы 225 адам оқуға жіберілді, оның ішінде бүгінгі таңда 131 адам 4 мамандық бойынша (электромонтажшы, металл конструкцияларын дәнекерлеуші, БӨП монтажшысы, құбыр монтажшысы) оқуын жалғастыруда, - деді ол.
Бұл мәселе әкімдіктің тұрақты бақылауында. ТШО-ның жауапкерлерімен бірлесіп ай сайын мердігерлік және қосалқы мердігерлік ұйымдармен деректерді салыстыру, бос жұмыс орындарына жұмысқа орналастыру бойынша жұмыстар жүргізіледі.
Жанат Шаяхметова
Аударған Амандық Сағынтайұлы
